<p>Við tökum þátt í mörgum nýsköpunar- og þróunarverkefnum sem öll miða að því að finna leiðir til að draga úr neikvæðum umhverfisáhrifum.</p>
Nýjar steypuuppskriftir með umhverfisvænna sementi skipta lykilmáli í vöruframboði okkar. Berglind er ný og vistvænni steypa frá BM Vallá sem er hönnuð fyrir metnaðarfulla framkvæmdaaðila á byggingarmarkaði sem vilja umhverfisvænni lausnir.
Berglind tekur mið af breytingum í nýrri byggingarreglugerð, bæði hvað varðar lágmarksbindiefni í öllum styrkleikaflokkum og kolefnisspori.
Nú þegar er hægt að fá Berglindi með allt að 45% minna kolefnisspori* heldur en hefðbundin steypa.
Berglind fæst með a.m.k. 20% minna kolefnispori*
Berglind | Svan fæst með 20-35% minna kolefnisspor* og er leyfð fyrir Svansvottuð hús
Berglind | Plús fæst með með allt að 45%* minna kolefnisspori
*Samanborið við steypu skv. kröfu byggingarreglugerðar.
Byggingar eru gjarnan rifnar niður vegna þess að hefðbundnar byggingar innihalda samtvinnuð byggingarefni með mislöngum líftíma, eins og lagnir og burðarþætti í veggjum. Þar af leiðandi er erfitt að breyta eða uppfæra þær án umtalsverðrar fyrirhafnar og truflunar sem gerir endurnýtingu erfiða. Til að mæta þessum áskorunum erum við og samstarfsaðilar að kanna hvernig hægt er að hanna og byggja Hringrásarhús á Íslandi.
Markmið með Hringrásarhúsinu er að þróa forsteypt húseiningakerfi sem eru endingargóð og sveigjanleg og hægt er að aðlaga í stærð, hvort heldur er að stækka eða minnka þau. Hringrásarhúsið, sem er um 40 fm, er sýningarrými sem býður upp á þann möguleika að taka það í sundur og setja upp aftur.
Þessi nálgun býður upp á fjölbreyttan ávinning, ekki síst í að draga úr notkun auðlinda og forðast að byggingarefni endi sem úrgangur. Með því að nýta slíkar byggingareiningar er hægt að minnka magn byggingarúrgangs um allt að 90%.
Hringrásarhús verður fyrsta húsið á Íslandi sem verður byggt samkvæmt hugmyndafræði hringrásarhagkerfisins. Verkefnið hefur möguleika á að umbylta því hvernig byggingar eru hugsaðar, hannaðar og byggðar hérlendis ásamt því að veita öðrum geirum innblástur í vöruþróun innan hringrásarhagkerfisins.
Verkefnið hefur hlotið styrk úr hringrásarsjóði umhverfis- og auðlindaráðuneytisins og úr Aski – mannvirkjarannsóknarsjóði HMS.
Markmið að 90% af byggingareiningum sé hægt að taka í sundur aftur
Lágmarka kolefnisspor og hámarka auðlindanýtingu
Margir viðskiptavinir BM Vallár leggja áherslu á loftslagsmál og leita leiða til að minnka kolefnisspor steypunnar. Þessi leit að umhverfisvænum lausnum hefur leitt til áhugaverðra samstarfsverkefna, til dæmis með Félagsbústöðum Reykjavíkur við Háteigsveg 59. Húsið hannaði Arnhildur Pálmadóttir frá sap arkitektum og Lendager Ísland.
Lendager, sem er leiðandi í endurnýtingu og endurnotkun í byggingarhönnun, lagði mikla áherslu á umhverfisvæna steypugerð í þessu verkefni. Í upphafi var skoðað hvernig hægt væri að nýta hringrásarlausnir. Hjá BM Vallá hefur verið mikil umræða um og áhersla á að útrýma úrgangi og koma því sem fellur til aftur í hringrásina t.d. eldri steypu. Enn sem komið er mega steypuframleiðendur ekki, vegna öryggis- og gæðaástæðna, taka við og endurnýta gamla steypu frá þriðja aðila.
Í kjölfarið var farið að skoða hvort BM Vallá gæti endurnýtt steyptar hellur sem falla til á hverju ári vegna ýmissa ástæðna. Hafist var því handa við að mylja þær niður og setja hellumulninginn í umfangsmikla steinefnagæðaprófun. Efnið stóðst allar prófanir sem steypuefni þarf að standast. Næsta skref var að prófa efnið í prufusteypur og var einstaklega ánægjulegt að komast að því að um hágæðaefni var að ræða sem væri vel til þess fallið að nota í steypugerð.
Berglind Plús var í kjölfarið kynnt til leiks og notuð í nokkra byggingarhluta í Háteigsveg 59 með von um að prófa steypuna fyrir fleiri áreitisflokka í öðrum verkefnum.
Markmiðið er að byggingin verði með 30% lægra kolefnisspor en viðmiðunarhús
Nýsköpunarfyrirtækið Running Tide hefur þróað tækni og aðferðir sem örva náttúruleg ferli sjávarins í að grípa, binda og geyma kolefni til langs tíma. Hluti lausnarinnar sem Running Tide vinnur að byggist á að rækta stórþörunga sem binda kolefni í stórum stíl á sérhönnuðum baujum á hafi úti.
Þörungarnir og baujurnar vinna einnig gegn súrnun sjávar. Lausnir Running Tide á sviði kolefnisbindingar bæta þannig lífríki hafsins og skila ávinningnum til sjávarplássa og vistkerfa heimsins.
Aðkoma BM Vallár hefur falið í sér aðkoma með lausn á steyptum einingum fyrir baujurnar þar sem vistvænni steypa er lykilatriði.
Ræktun stórþörunga sem binda kolefni
Sérhannaðar steyptar baujur fyrir þörungana
Jákvæð áhrif á súrnun sjávar
Sementsframleiðsla á heimsvísu er u.þ.b. 4.000 milljónir tonna á ári og er almennt talið að u.þ.b. 8% af allri kolefnislosun heims séu rakin til framleiðslu sements. BM Vallá fær sement frá norska framleiðandanum Heidelberg Materials Norge sem er nú á lokametrunum í að byggja kolefnisföngunarstöð í Brevik í Noregi.
Áætlað er að stöðin verði fullbúin árið 2024 og muni geta fangað um 400 þúsund tCO₂ árlega, sem myndi samsvara u.þ.b. helmingi af útblæstri verksmiðjunnar. Kolefnisföngunarstöðin er byggð á notkun „amine“ til að fanga kolefnið en það krefst mikillar orku.
Sjálft föngunarferlið byggir á því að nýta varma og umframorku frá sementsframleiðslunni. Með þeirri orku sem til fellur ætti að vera hægt að fanga u.þ.b. 55 tonn tCO₂ á klukkustund. Fangaða kolefnið frá Brevik verður flutt sjóleiðis til forðastöðvar í Øygarden. Eftir það fer það með leiðslum til olíusvæðisins Aurora í Norðursjó þar sem því verður dælt niður til varðveislu í jarðlög, undir stjórn Northern Lights.
Kolefnisföngunin er hluti af Langskip-verkefninu sem hefur fengið stuðning frá norska Stórþinginu. „Langskip“ hefur það markmið að vera leiðandi í föngun, flutningi og varanlegri geymslu kolefnis. Hægt er að lesa meira um verkefnið á vef Heidelberg.
Lesa meira
Fangar helming af útblæstrinum
8% af kolefnislosun heimsins eru frá sementsframleiðslu
Kolefninu verður dælt í jarðlög
Verkefnið „Íslenskt móberg bjargar heiminum?“ hlaut styrk úr Tækniþróunarsjóði Rannís. BM Vallá vinnur verkefnið í samstarfi við Háskóla Íslands og Heidelberg Materials.
Possólanefni eru efni sem geta komið í staðinn fyrir sementsklinker í sementblöndu án þess að koma niður á gæðum og eiginleikum steinsteypunnar. Algeng possólanefni eru úrgangsefni úr iðnaði eins og flugaska, kísilryk og háofnagjall frá stálframleiðslu. Nú er flugaska úr kolabrennslu að verða af skornum skammti í Evrópu þar sem það á að útrýma kolaorkuverum fyrir árið 2050. Samhliða því er verið að draga úr orkufrekum iðnaði eins og stálframleiðslu.
Possólanefni hafa verið rannsökuð á Íslandi frá 1950 en þeim rannsóknum lauk líklegast um 1970 þegar aðrir íaukar reyndust verktökum betur. Loftslags- og umhverfissjónarmið undirstrika mikilvægi þess að endurnýja þessar rannsóknir. Það er brýnt að kanna efni í nærumhverfi sem hafa þann möguleika að draga úr kolefnisspori sements, ekki aðeins á Íslandi heldur einnig í alþjóðlegu samhengi.
Markmið rannsóknarverkefnisins er að rannsaka eiginleika fínmalaðs íslensks móbergs, Volcanic Possolans from Iceland (VPI). Fyrstu rannsóknir benda eindregið til þess að móberg gæti hentað afar vel í þessum tilgangi.
Brýnt að kanna ný og náttúruleg possólanefni
Snjallnemar í steypu frá kanadíska nýsköpunarfyrirtækinu Giatech eru í vöruframboði BM Vallár. Þeir eru gerðir til þess að mæla hitastig og áætlaðan styrk viðkomandi steypublöndu. Um er að ræða þráðlausa snjallnema sem er komið fyrir í járnagrind viðkomandi steypuhluta, nálægt yfirborði til að tryggja samband við aflestur með snjallsíma. Með snjallnemunum er hægt að fylgjast með öllum gildum, allt að því í rauntíma, sem skilar sér í betri ákvörðunartöku t.d. hvað varðar að slá frá steypumótum.
Á norrænum slóðum henta slíkir snjallnemar sérlega vel þegar verið er að steypa í kulda og frosti og öllu máli skiptir að slá af mótum á réttum tíma til að tryggja gæði steypunnar.
Snjallnemarnir gera það kleift að fylgjast náið með þróun hitastigs og styrk í steypu í rauntíma. Talið er að með notkun snjallnema og gervigreindar verði hægt að aðlaga steypuuppskriftir til þess að hámarka nýtingu á sementi og þar með lágmarka kolefnisspor.
Með því að safna gögnum fæst betri mynd um hvernig styrktarþróun steypunnar er. Einnig er mikilvægt að skilja og skrá utanaðkomandi breytur, eins og veðurskilyrði við niðurlögn og fyrstu vikur, staðsetningu verkstaðar, var aðgerðum beitt til að halda hita við byggingarhluta eftir niðurlögn (t.d. einangrun eða hitablásarar). Gervigreind mun aðstoða við að greina gögnin og koma með tillögur að aðlögun ef uppskrifta gögnin benda til þess.
Auðvelt að fylgjast með styrk
Auðveldar ákvarðanir
Einkar hentugt í köldu veðri
Ar2CorD - Low Carbon Concrete for Arctic Climate with Excellent Sustainability and Durability er samstarfsverkefni norskra, grænlenskra, finnskra, sænskra og íslenskra aðila sem snýst um að minnka kolefnisspor steypu með staðbundnum íblöndunarefnum í stað hefðbundins sements um allt að 30%.
Ein helsta áskorun verkefnisins er að takast á við erfiðar aðstæður á norðurslóðum þar sem steypa verður fyrir miklu álagi vegna frost- og hitasveiflna. Þessar aðstæður gera það að verkum að ekki er hægt að beita sömu aðferðum og íblöndunarefnum til að draga úr kolefnisspori steypunnar eins og gert er við hlýrri veðurskilyrði.
Íslensku þátttakendurnir í þessu verkefni eru Háskólinn í Reykjavík og BM Vallá ehf. Þeir leggja sitt af mörkum til að þróa og prófa nýjar aðferðir og efni sem henta betur þeim sérstöku aðstæðum sem finnast á norðurslóðum og sem jafnframt geta hjálpað til við að draga úr kolefnisfótspori steypunnar í þessum erfiðu umhverfisaðstæðum.
Minnka kolefnisspor steypu
Nota staðbundin íblöndunarefni
Samnorrænt verkefni